به گزارش پایگاه خبری بااقتصاد، میزان سوددهی یک پالایشگاه تحت تاثیر عواملی از جمله قیمت نفت خام و در دسترس بودن آن، خصوصیات بازار منطقه‌ای، ظرفیت فرآیندهای پالایشگاه، درجه پیچیدگی و کارآیی پالایشگاه است. عموما پالایشگاه‌ها از یک بشکه نفت خام دریافتی ۵۰ درصد آن را به بنزین ، ۳۰ درصد را به گازوئیل و ۲۰ درصد را به نفت سنگین یا مازوت تبدیل می‌کنند.
اما در ایران بیشترین فرآورده پالایشگاهی نفت کوره است که دارای حاشیه سود پایینی بوده و یکی از دلایل کاهش حاشیه سود پالایشی‌ها را این مورد در نظر گرفت.
در حال حاضر ۱۰ شرکت پالایشی در حوزه پالایش نفت خام در کشور فعالیت دارند که بر اساس ظرفیت پالایش نفت خام به شرح نمودار ذیل هستند.
واحد:هزار بشکه در روز
توضیحاتی برای بازار نفت
ازار جهانی نفت از مارس سال ۲۰۲۰ با کمترین تقاضا از زمان شیوع ویروس کرونا در اقتصادهای جهان مواجه شده و دولت‌ها را وادار به اعمال اقداماتی برای کاهش شیوع ویروس کرده و در نتیجه میلیون‌ها نفر را خانه‌نشین کرده است.
همین امر سبب شد فرآورده‌های نفتی همچون بنزین، گازوئیل و نفت کوره در جهان با کاهش تقاضا مواجه شوند که علت اصلی آن قرنطینه‌های سراسری و کاهش صادرات زمینی بین کشورها بود.قیمت جهانی نفت متاثر از عرضه و تقاضا در این محصول استراتژیک است.
بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت جهان کشورهای عضو اوپک هستند که ۶۵ درصد ذخایر نفتی دنیا را در اختیار داشته اما ۴۰ درصد از کل تولید نفت خام را به خود اختصاص داده‌اند.
بزرگ‌ترین تولیدکنندگان خارج از اوپک نیز شامل آمریکا، روسیه، برزیل، مکزیک، کانادا، نروژ، بریتانیا، چین، سودان و جمهوری آذربایجان می‌شود. کشورهای خارج از اوپک به‌شدت در تلاش برای افزایش تولید و صادرات این محصول هستند به‌خصوص آمریکا، برزیل و کانادا که از واردکننده به صادرکننده تبدیل شده و بازار کشورهای عضو اوپک را نیز تحت تاثیر قرار داده‌اند.
تاثیرات تحریم نفتی بر ایران
با رسیدن قیمت نفت به سطوح پایین تاریخی، غول‌های نفتی مجبور می‌شوند سهمیه تولید خود را کاهش دهند تا عرضه و تقاضا متعادل‌تر شود. پس از اعلام دونالد ترامپ، بازگشت مجدد تحریم‌ها برای کشور رقم خورد و اقتصاد ایران که به صادرات نفت وابسته است با اعمال تحریم‌های ایالات‌متحده بیشترین لطمه را دید.
مقایسه پالایشی‌های بورسی
گروه فرآورده‌های نفتی حدود ۶ درصد از ارزش بازار و محصولات پتروشیمی حدود ۱۹ درصد از ارزش بازار را به خود اختصاص داده‌اند. ارزش بازار پالایشی‌ها نیز درمجموع چیزی حدود ۳۳۱ هزار و ۹۳۷ میلیارد تومان است که از این میزان ۲۵۰ هزار و ۴۳۵ میلیارد تومان به نمادهای شبندر، شبریز، شتران و شپنا تعلق دارد، یعنی ۷۵ درصد از ارزش کل بازار پالایشی‌ها را چهار نماد مذکور تشکیل می‌دهند.
بیشترین سرمایه و سود انباشته در میان چهار نماد پالایشی‌ها، مربوط به شپنا و بیشترین ارزش بازار را پالایشگاه نفت بندرعباس دارا است. با توجه به اینکه پالایش نفت اصفهان بیشترین سرمایه را در میان پالایشی‌های دیگر دارا است، درنتیجه سهم از بازار و سهم از صنعت وسیع‌تری را نیز به خود اختصاص داده است.
قیمت نفت خام
نرخ جهانی نفت خام محرک اصلی قیمت محصولات پالایشگاهی به شمار می‌رود.
شناسایی عوامل تاثیرگذار بر قیمت نفت خام
رشد اقتصادی کشورها تاثیر قابل توجهی بر تقاضای نفت دارد.
تغییراتی که در تولیدات کشورهای غیراوپک اتفاق می‌افتاد بر قیمت نفت اثرگذار است.
تغییرات در میزان تولید نفت خام عربستان صعودی بیشترین تاثیرگذاری بر قیمت نفت خام را دارد.
ارتباط میان نفت خام و قیمت دلار
در این رابطه می‌توان گفت هم قیمت نفت می‌تواند محرک نرخ برابری دلار باشد و هم ارزش دلار می‌تواند بر قیمت جهانی نفت اثر بگذارد. از طرفی وضعیت اقتصاد جهانی هم می‌تواند از جهت‌های مخالف روی هر دو تاثیرگذار باشد.
رابطه نفت خام با بنزین
از آنجایی که بیش از ۷۰ درصد قیمت بنزین را نفت خام تشکیل می‌دهد همبستگی قوی میان این دو مولفه برقرار است. به همین دلیل است که تغییرات نفت خام تاثیر قابل ملاحظه ای بر بهای بنزین دارد. به طوری که مشاهده می‌شود کاهش یک دلار در قیمت نفت خام منجر به کاهش ۲ سنتی در قیمت بنزین است.
ایران بعد از آمریکا، ژاپن، مکزیک و کانادا، پنجمین کشور جهان از نظر مصرف بنزین محسوب می‌شود. به همین دلیل است که بخش قابل توجهی از تولیدات شرکت‌های پالایشی ما به بنزین اختصاص دارد.
کرک اسپرد
یکی از تحلیل‌های مورد استفاده و مهم در صنعت پالایش نفت که در تعیین سودآوری شرکت‌های پالایشی در گذشته و هم‌چنین پیش‌بینی آتی سودآوری شرکت موثر است، کرک اسپرد است. کرک اسپرد تحلیل روند تفاوت قیمت فرآورده‌های تولیدی نسبت به قیمت نفت خام است. شرکت‌های پالایشی با این نوع تحلیل می‌توانند ریسک نوسانات قیمت را در صنعت کنترل کنند.
از مباحث مهم صنعت پالایش حساسیت سود این صنعت به نوسانات کاهشی یا افزایشی قیمت نفت خام و تغییر کرک اسپرد محصولات مختلف است که برخلاف باور عموم، لزوما تغییر قیمت نفت به سرعت تاثیر خود را بر کرک اسپردها نمی‌گذارد و پس از برقراری آرامش و ثبات نسبی در بازار نفت، کرک اسپردها هم به تبعیت از روند تاریخی فاصله‌شان را با قیمت نفت خام تطبیق می‌دهند.
دیدگاهتان را بنویسید