تغییرات در دستورالعمل های قدیمی، گامی برای جهانی شدن بازار سرمایه

به گزارش پایگاه خبری “بااقتصاد”، روح الله حسینی مقدم، معاون ناشران و اعضای شرکت بورس اوراق بهادار بیان کرد:اگر سرمایه گذار بداند که در بازارمالی سودهای بسیار بالایی وجود دارد اما هر زمانی که نیاز به تبدیل ورقه بهادار به پول نقد داشته باشد، حتما این مشکل را تحت عنوان ریسک نقدشوندگی در محاسبات خود با وزن زیاد اعمال می کند و احتمال دارد از این بازار رویگردان شوند.

در بسیاری از مبانی های نظری مرتبط با بازارهای اوراق بهادار هم، مهم ترین مزیت بورس اوراق بهادار به عنوان یک بازار ثانویه، نقدشوندگی است که این نقدشوندگی هم برای سهامدار خرد و هم برای سهامدار عمده، موضوعی اساسی و قابل توجه است.

از این منظر بورس ها تلاش می کنند در هر سطحی از اقدامات، نقدشوندگی را در بازارهای مالی افزایش دهند. بحث نقدشوندگی می تواند در طرح ریز ساختارها قرار گیرد یعنی بورس ها ریزساختار بازار خود را هر از چندگاهی تغییر دهند که باعث افزایش نقدشوندگی شود. به عنوان مثال دامنه نوسان را تغییر دهند و یا شفافیت اطلاعات معاملات را افزایش دهند، هزینه معاملات را کاهش دهند و یا از نهادهایی مثل بازارگردان استفاده شود که بتوانند امکان نقدشوندگی در سهم را ایجاد کنند و بسیار عوامل دیگری که در طبقه ریزساختار بازار قرار می گیرد .

اما در این میان، یک مسئله ای که بورس ها توجه زیادی به آن دارند بحث اصلاح مقررات است.

برخی از مقررات در بازارهای مالی به فراخور شرایط و وضعیت خاص یک دوره، تدوین می شوند و با توجه به این که یک بازار، پویا است قاعدتا لازم است در این بازار، با توجه به شرایط، اصلاحاتی در دستورالعمل ها اعمال شود.

هر چند در بعضی بورس ها، این اتفاقات سریع و شایع است و در برخی دیگر، بازارها مقاومتی در خصوص تغییر نشان می دهند. به عنوان مثال بورس کره جنوبی طی ۴ سال در دستورالعمل افشای اطلاعات خود نزدیک به ۲۰ اصلاحیه را اعمال می کند. البته برخی از این اصلاحات کاملا جزئی بوده اما باید گفت این بازار، اصلاحات دستورالعمل های منتشر شده خود را طوری تدوین کرده است که بازار با توجه به شرایط جدید هم بتواند با توجه به مقررات، اصلاحات را پوشش دهد.

اما بازارهایی مثل بورس ما در حوزه تغییر مقررات، مقاوم هستند. بازار سرمایه در دوره های اخیر در برخی از دستورالعمل ها مانند دستورالعمل افشای اطلاعات تغییراتی را اعمال نکرده است. به این ترتیب، از سال ۸۶ تا به امروز تغییر آن چنانی در این دستورالعمل نداشتیم در حالی که این مقررات برای دهه ۸۰ نوشته شده است یعنی زمانی که قانون بازار تدوین شده است. در حال حاضر، با اعمال تغییرات در دستورالعمل افشای اطلاعات باید گفت سازمان بورس همت ویژه ای را به ثمر رسانده تا بتواند این دستورالعمل تأثیرگذار را تغییر داده و با اتفاقات روز بازار، اصلاح کند.

در نتیجه می توان گفت، بازارها چه در بحث مقررات و چه در بحث ریزساختارها این امکان را دارند تا، میزان نقدشوندگی را افزایش دهند.بازار سرمایه ما نیز از این قائده مستثنی نیست. به طور حتم، یکی از رسالت های بازار سرمایه ایران افزایش سطح نقدشوندگی است. یعنی اگر بتوانیم نقدشوندگی را به حدی برسانیم که یک سرمایه گذار هر وقتی اراده کند امکان نقدشوندگی دارایی مالی را با کمترین هزینه و زمان داشته باشد، می توانیم ادعا کنیم که گامی جدی را در جهت توسعه و ارتقاء بازار پیموده ایم.

اگر رجوع کنیم به سالهایی که گردش معاملات در بازار سرمایه بسیار پایین بود و مقایسه ای با گردش معاملات فعلی در بازار سرمایه داشته باشیم متوجه می شویم که سطح نقدشوندگی ارتقا یافته هر چند هنوز با ایده آل ها، فاصله زیادی داریم.

با یادآوری چند ماه گذشته، مسئله ای که از سال ۸۷ تا به امروز در بازار سرمایه برجسته است، مسئله توقف نمادها است. متاسفانه در کشور ما مسئولیت عدم شفافیت ناشران را، بازار سرمایه قبول کرده است در حالی که مسئولیت شفافیت نداشتن یک دارایی مالی، با ناشر آن است. ناشر متعهد است بر اساس دستورالعمل ها و مقررات، گزارشی را در زمان مناسب و با کیفیت منطقی ارائه دهد . اگر این گزارش کیفیت لازمه را نداشته باشد قصور متوجه ناشر است. بدین ترتیب، بازار سرمایه باید از بازوی بازدارنده انضباطی و تخلفاتی بهره ببرد تا از میزان تخلفات این حوزه کاسته شود.

همکاران ما در سال های گذشته خیلی زحمت کشیدند. روزی در بازار سرمایه به طور متوسط تنها در ۵۰ درصد روزهای معاملاتی سال، نمادها معامله می شدند یعنی از ۲۴۰ روز کاری، به طور متوسط ۱۲۰ روز کاری معاملات صورت می گرفت. اما این نسبت به مدد تلاش های سازمان بورس و بازار سرمایه به جایی رسید که هم اکنون بیش از ۸۰ درصد روزهای معاملاتی نمادها باز هستند و معاملات صورت می گیرد.

جا دارد این تغییرات اخیر در دستورالعمل بازگشایی و توقف نمادهای معاملاتی را به فال نیک بگیریم. در جلساتی که با فعالان بازار داشتیم نسبت به این مسئله ابراز دلخوری کرده بودند و در نظر داشتیم که اقدامات جدی را در این زمینه عملی کنیم. هم اکنون، باید تبریک گفت به سازمان بورس که یک تغییر اساسی در چند حوزه ایجاد کرده است . در گام نخست، دستورالعمل را تغییر داده است که به طور حتم، در حوزه کاهش سطح توقف نمادها، تغییر اساسی و چشمگیری ایجاد می کند و می تواند مقررات بازار سرمایه ما را به مقررات بین المللی نزدیک کند.

نکته ای که در این میان مطرح است بحث بازار تحت نظارت است. بارها ادعا کردم که در بورسهای خارجی هم ممکن است شرکتی پیدا شود که همه گزارش های آن به موقع باشد یا حتی امکان ارایه گزارش در زمان مشخص داشته باشد ولی بورس ها برای آن راه حل دارند. راه حل آن توقف طولانی مدت نیست به همین خاطر در دستورالعمل های این بازارها موارد خاص شناسایی می شود. به همین ترتیب، برای این موارد، بازاری تحت عنوان بازار تحت نظارت دارند که اگر شرکتی گزارش نامطلوبی را ارائه دهد، نماد آن شرکت را به این بازار منتقل می کنند و معاملات آن تا رسیدن به یک اوضاع مطلوب، در یک فضای جدید انجام می پذیرد.

هم اکنون بهترین زمان است که سازمان بورس به وظایف ذاتی خود باز گردد و مسئولیت گزارش دهی ها به ناشران، و مسئولیت خرید و فروش به شخص سهامدار باز گردد.

به نظر می رسد، با تغییرات اعمال شده در این دستورالعمل به تدریج به بین المللی شدن مقررات بازار سرمایه نزدیک می شویم و این گامی اساسی است برای جهانی شدن بازار سرمایه کشورمان.