شواهد حاکی از آن است که ترامپ تصمیمش را برای خروج از برجام گرفته و او در روز ۱۲ مه (۲۲ اردیبهشت) مجوز تعلیق تحریم‌هایی را که دوره تعلیق‌شان به سر می‌آید، صادر نخواهد کرد. طبق قوانین داخلی آمریکا، رئیس‌جمهور این کشور باید هر ۱۲۰ روز معافیت‌هایی را صادر کند که طبق آنها، تحریم‌های هسته‌ای ایران تعلیق می‌شود.
ترامپ آخرین بار در ماه ژانویه ۲۰۱۸، این معافیت‌ها را صادر و تحریم‌های هسته‌ای ایران را تعلیق کرد.
با این حال شواهد حاکی از این است که او این بار تصمیمش را گرفته که دیگر این کار را انجام ندهد. کشورهایی که برای ترغیب دولت آمریکا به ماندن در برجام تلاش می‌کردند، خصوصا کشورهای اروپایی، امید خود به راضی کردن ترامپ را از دست داده‌اند. برای نمونه می‌توان به امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه و آنگلا مرکل صدراعظم آلمان اشاره کرد که هر دو تلاش زیادی برای اقناع ترامپ انجام دادند. ترامپ رابطه خوبی با آنگلا مرکل صدراعظم آلمان ندارد و بین آنها مدتی است که به دلیل اختلافات بر سر سیاست‌های تجاری شکرآب است.
اما رئیس‌جمهور آمریکا سعی کرده رابطه خوبی با مکرون ایجاد کند تا حداقل یک دوست در اروپایی که چندان میانه خوبی با ترامپ ندارد، داشته باشد. ترامپ در دیدار با مکرون به «دیپلماسی شوره‌ای» هم دست زد و حاضر شد شوره سر مکرون که روی کت وی افتاده بود را در حضور خبرنگاران در اتاق بیضی‌شکلِ کاخ سفید پاک کند، اما حاضر نشد به اصرارهای وی درماندن در برجام تن دهد. البته هنوز هیچ‌چیزی به‌طور رسمی اعلام‌نشده و این‌ها تنها خبرهایی است که رسانه‌های انگلیسی‌زبان به نقل از منابع آگاه در کاخ سفید گزارش می‌دهند. رویترز گزارش داده که ترامپ تصمیم خود برای خروج از برجام را گرفته اما هنوز سازوکار آمریکا برای خروج از این توافق نهایی نشده است.
در آن‌سو، کشورهایی که از همان ابتدا مخالف توافق هسته‌ای بودند، نزاع خود علیه برجام را شدت بخشیده‌اند تا ترامپ با عزم جزم تصمیم به خروج از این توافق بگیرد. ازجمله می‌توان به بنیامین نتانیاهو اشاره کرد که در یک شوی تلویزیونی، آغازگر یک جنگ اطلاعاتی بزرگ علیه ایران بود. درحالی‌که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، کشورهای اروپایی و حتی تعداد زیادی از مقامات آمریکایی، ازجمله وزیر امور خارجه جدید این کشور، بارها پایبندی ایران به برجام را تایید کرده‌اند، نتانیاهو امشب در یک سخنرانی تلویزیونی ایران را متهم ساخت که «یک برنامه نظامی هسته‌ای» را دنبال می‌کند. اظهارات نتانیاهو کمتر از ۲۴ ساعت پس از دیدار وی با مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا صورت گرفت و اقدام خود را با ترامپ هماهنگ کرده بود. ترامپ هم بعد از سخنرانی تلویزیونی نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی گفت که سخنان نتانیاهو نشان می‌دهد که نظر وی (ترامپ) در مورد توافق هسته‌ای «۱۰۰ درصد درست» بوده است!
تاثیرات خروج آمریکا از برجام بر صنعت نفت ایران
خروج آمریکا از برجام به معنای بازگرداندن تحریم‌هایی است که مهم‌ترین آنها تحریم‌های نفتی هستند. با خروج آمریکا از برجام، صنعت نفت ایران چه وضعیتی پیدا می‌کند؟ آیا صادرات نفت خام مثل دوره بین سال ۲۰۱۲ تا پایان ۲۰۱۵ به شدت کاهش پیدا می‌کند. آیا شرکت‌های پتروشیمی و پالایشی‌ها هم به شدت متضرر شده و ارزش سهام آنها دچار سقوط آزاد می‌شود؟ برای پاسخ به این سوالات باید وضعیت صنعت نفت را در حال حاضر بررسی کنیم تا بتوانیم ارزیابی دقیقی از تاثیرات خروج آمریکا از برجام بر صنعت نفت کشور داشته باشیم.
۱- صادرات نفت خام ایران پس از خروج آمریکا از برجام
صادرات نفت خام ایران درست در آستانه تصمیم ترامپ برای خروج از برجام به بالاترین میزان در دوره پس ازبرداشته شدن تحریم‌ها رسیده است. صادرات نفت خام کشور بنا به گزارش منتشر شده توسط وزارت نفت و همچنین گزارش بلومبرگ، در ماه آوریل ۲.۶۲ میلیون بشکه در روز بوده است. این در حالی است که صادرات نفت خام ایران در ماه پیش از آن (یعنی ماه مارس) ۲.۱ میلیون بشکه در روز بوده است. قبل از ماه گذشته میلادی که صادرات نفت خام ایران رکورد جدیدی برجای گذاشت، بیشترین میزان صادرات نفت خام ایران در دوره پسابرجام در ماه اکتبر ۲۰۱۶ روی داد. در آن ماه ایران ۲.۴۴ میلیون بشکه نفت خام در روز صادر کرد.
تولید نفت خام ایران نیز به شرایط پایدار رسیده و در حدود ۳.۸ میلیون بشکه در روز تثبیت شده است. تحریم‌ها باعث شده بودند که در فاصله بین سال‌های ۲۰۱۲ تا انتهای ۲۰۱۵، تولید نفت خام ایران حدود یک میلیون بشکه در روز کاهش یابد و به حدودا به ۲.۸ میلیون بشکه در روز برسد. اما پس از اجرایی شدن برجام ایران توانست یک میلیون بشکه به تولید نفت خود اضافه کند و هم‌اکنون ماه‌ها است که تولید نفت ایران در ۳.۸ میلیون بشکه در روز به شرایط پایداری رسیده است. شکل زیر تولید و صادرات نفت ایران را از ابتدای سال ۲۰۱۵ تا ماه آوریل ۲۰۱۸ به نمایش می‌گذارد.
همان‌طور که مشخص است از ابتدای سال ۲۰۱۶ و همزمان با اجرایی شدن برجام، تولید و صادرات نفت خام ایران رو به افزایش گذاشت. آیا این دستاورد، اضافه شدن یک میلیون بشکه در روز به تولید و صادرات نفت خام ایران، پس از خروج آمریکا از برجام از دست می‌رود و صادرات و تولید نفت ایران دوباره به دوره پیش از تحریم‌ها بازمی‌گردد؟
پیش‌بینی‌ها در این باره متفاوت است و برخی از موسسات غربی گرایش به این دارند که یک وضعیت آرماگدونی را برای صنعت نفت ایران تجسم کنند. برخی از این موسسات با اغراق و البته ساده‌سازی می‌گویند که با خروج دولت آمریکا از برجام، یک میلیون بشکه در روز از صادرات و تولید نفت خام ایران به خطر می‌افتد. موسسه فکتس گلوبال انرژی پیش‌بینی کرده که خروج آمریکا از برجام و بازگرداندن تحریم‌های نفتی باعث خواهد شد تا صادرات نفت خام ایران تا اواخر سال ۲۰۱۸، بین ۲۵۰ تا ۵۰۰ هزار بشکه در روز کاهش یابد. این پیش‌بینی کرده که تولید نفت خام ایران در سال ۲۰۱۹ نیز می‌تواند بین ۵۰۰ هزار تا یک میلیون بشکه در روز نسبت به وضعیت کنونی کاهش یابد. ساکسو بانک که یک بانک سرمایه‌گذاری دانمارکی است نیز پیش‌بینی کرده که در نتیجه بازگرداندن تحریم‌های ایران توسط دولت ترامپ، تولید نفت ایران بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار بشکه در روز کاهش خواهد یافت.
آیا خروج آمریکا از برجام صنعت نفت ایران را زمین می‌زند؟
خروج آمریکا از برجام تاثیراتی بر صنعت نفت ایران خواهد داشت اما این تاثیرات به هیچ‌وجه آرماگدونی نخواهد بود و از این گذشته این تاثیرات بسیار کمتر از دوره بین سال‌های ۲۰۱۲ تا انتهای ۲۰۱۵ خواهد بود. دلایل مشخصی برای این امر وجود دارد. دلیل اصلی اینکه صادرات نفت ایران پس از سال ۲۰۱۲ به شدت کاهش یافت، این بود که سه نظام تحریمی در هم ادغام شدند و این سه نظام تحریمی، طیف وسیعی از کشورها را مجاب کردند تا واردات نفت خود از ایران را کاهش دهند. در آن دوره، تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل(مهم‌تر از همه قطعنامه تحریمی ۱۹۲۹)، تحریم‌های آمریکا و تحریم‌های اتحادیه اروپا در هم گره خوردند و به نوعی بسیاری از کشورهای واردکننده نفت از ایران را مجبور ساختند تا اتکای خود به نفت ایران را کاهش دهند. اما در شرایط فعلی این سه‌گانه تحریمی دیگر موجودیت ندارد و تنها آمریکا اصرار دارد که تحریم‌های خود را بازگرداند. پشتوانه تحریم‌های آمریکا، در شرایط جدید دیگر گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، قطعنامه‌های تحریمی شورای امنیت و تحریم‌های شدید و بی‌رحمانه اتحادیه اروپا نیست و این از کارآیی تحریم‌های یکجانبه آمریکا می‌کاهد.
برای اینکه ببینیم، چگونه وضعیت با سال‌های ۲۰۱۲ تا آغاز ۲۰۱۶ تفاوت دارد، بیایید وضعیت صادرات نفت ایران به کشورهای اروپایی را بررسی کنیم. اروپایی‌ها موافق برجام هستند و در صورت خروج دولت ترامپ از برجام، آنها تلاش خواهند کرد تا این توافق را حفظ کنند. یکی از راهکارهای آنها برای حفظ توافق هسته‌ای این است که واردات نفت خود از ایران را زیاد کاهش ندهند. در سال ۲۰۱۲، اروپایی‌ها حتی طبق قوانین تحریمی آمریکا می‌توانستند واردات نفت از ایران را ۲۰ درصد کاهش دهند(کاری که کشورهایی نظیر کره‌جنوبی و هند انجام دادند)، با این حال اروپایی‌ها برای همراهی با دولت باراک اوباما، خود قوانین تحریمی شدیدی علیه ایران وضع کردند و واردات نفت ایران از ایران را به صفر رساندند. این بار آنها چنین کاری انجام نخواهند داد. باید تاکید کنیم که حتی لازم نیست اروپایی‌ها قوانین تحریمی آمریکا را هم نقض کنند، چرا که طبق این قوانین آنها تنها باید واردات نفت از ایران را کاهش دهند. شکل زیر مشتریان اروپایی نفت ایران را در دوره پیش از تحریم‌ها و در وضعیت فعلی نشان می‌دهد.
یک سوم نفت خام ایران در شرایط فعلی به کشورهای اروپایی صادر می‌شود. این میزان چیزی در حدود ۷۰۰ هزار بشکه در روز از صادرات نفت خام ایران را تشکیل می‌دهد. تحلیل ما این است که با توجه به سیاست ایران که تشدید تنش‌ها را دنبال نمی‌کند، بعید است اروپایی‌ها کاهش زیادی در واردات نفت خام خود از ایران در ماه‌های پیش رو انجام دهند.
با این حال، اروپا بازار بزرگ نفت خام ایران نیست و بخش اعظم نفت ایران راهی کشورهای آسیایی می‌شود. چهار کشور آسیایی کره‌جنوبی، ژاپن، هند و چین واردکننده ۶۰ درصد از نفت خام ایران هستند. این کشورها به شدت به نفت خام ایران وابسته هستند. هند در ماه گذشته میلادی حدود ۷۰۰ هزار بشکه در روز نفت خام از ایران وارد کرده و واردات نفت خام چین نیز از ایران در همین حدود بوده است. روی هم این دو کشور در حدود ۱.۴ میلیون بشکه در روز نفت خام از ایران وارد کرده‌اند(یعنی دو برابر کل اروپایی‌ها). هند بعد از سفر حسن روحانی، رئیس جمهوری، واردات نفت خود از ایران را افزایش داده و ایران تخفیف‌هایی برای هند قائل شده است. چنین تخفیف‌هایی برای هندی که به شدت محتاج انرژی است، بسیار با ارزش است.
چین بزرگ‌ترین خریدار نفت ایران است و از طرف دیگر این کشور خود یکی از معماران توافق هسته‌ای نیز بوده است. چین به شدت مخالف خروج آمریکا از برجام است و موضع این کشور این است که توافق هسته‌ای ایران باید دست‌نخورده باقی بماند. چین در حال حاضر که صادرات نفت ایران مشمول هیچ تحریمی نیست نیز کلیه مبادلات نفتی خود را با ایران در نهادهایی متمرکز کرده که مورد تحریم آمریکا هستند. بنابراین این کشور ترسی از بابت جریمه شدن به خاطر واردات نفت ایران ندارد. سیاست‌مداران آمریکا که در دوره اوباما، نظام تحریمی را علیه ایران طراحی کردند به این موضوع اشاره کرده‌اند که در دوران جدید، چین بزرگ‌ترین حفره را در تحریم‌های احتمالی دولت ترامپ ایجاد خواهد کرد.
احتمالا کشورهایی نظیر کره‌جنوبی و ژاپن واردات نفت خود را از ایران به واسطه خروج آمریکا از برجام حدود ۲۰ درصد کاهش دهند. با این حال، دو مشتری بزرگ ایران در آسیا، یعنی چین و هند بعید است چندان از قوانین داخلی آمریکا تبعیت کرده و تن به کاهش واردات نفت از ایران دهند. کره‌جنوبی در سه ماهه نخست سال ۲۰۱۸، معادل ۲۸۰ هزار بشکه در روز نفت خام از ایران وارد کرده است و واردات نفت خام ژاپن از ایران نیز زیر ۲۰۰ هزار بشکه در روز بوده است.
جمیع شرایط به ما می‌گوید که با توجه به شرایط بین‌المللی، پیش‌بینی شرایط آرماگدونی برای صنعت نفت ایران به هیچ‌وجه با واقعیت‌ها همخوانی ندارد. شکل ۳ نشان می‌دهد که چگونه اعمال تحریم‌های نفتی باعث شد صادرات نفت ایران(مجموع صادرات نفت خام و میعانات گازی) که در سال ۲۰۱۱ حدود ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه در روز بود، در سال ۲۰۱۴ به یک میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه در روز برسد. نسبت به آن سال(۲۰۱۴) موضع بسیاری از واردکنندگان نفت ایران از چین و هند گرفته تا کشورهای اروپایی تغییر کرده و بعید است وضعیت صنعت نفت ایران به سال‌های بحران اوایل دهه ۹۰ بازگردد.
دولت ترامپ گمان می‌کند با خروج از برجام و بازگرداندن تحریم‌ها، به نحو معجزه‌آسایی همه کشورها مجبور می‌شوند از تحریم‌های یکجانبه آمریکا پیروی کرده و واردات نفت را از ایران به طور جدی کاهش دهند. اما واقعیت این است که اجماع جهانی بر حفظ برجام و نه بر فروپاشی آن قرار گرفته و این کار دولت ترامپ را با موانع جدی روبه‌رو خواهد ساخت. اوباما زمانی به دشواری حفظ نظام تحریم‌ها اشاره کرده بود. وی در سال ۲۰۱۵ درست یک روز پس از دستیابی به توافق هسته‌ای در مصاحبه با نیویورک تایمز گفته بود: «من سعی کردم به افرادی از جمله نخست‌وزیر نتانیاهو توضیح دهم که در صورت عدم توافق با ایران، توانایی ما برای حفظ تحریم‌ها عملی نیست. در ذهن داشته باشید که فقط ایران نیست که در حال پرداخت هزینه برای تحریم‌ها است. چین، ژاپن، کره‌جنوبی، هند و تا حد زیادی همه واردکنندگان نفت جهان که قبلا از ایران نفت وارد می‌کردند، خودشان را در موقعیتی یافته‌اند که برای آنها هم میلیاردها دلار به دلیل تحریم‌ها هزینه داشته است. از برخی منظرها، آمریکا کمترین بها را برای حفظ تحریم‌ها پرداخته، چون ما با ایران اصلا تبادلات تجاری نداشتیم. آنها [یعنی کشورهای واردکننده نفت] فداکاری زیادی کردند و دلیل آن هم به خاطر دولت من، دیپلمات‌های ما و گاهی اوقات به خاطر شخص من بود که قادر به اقناع آنها مبنی بر اینکه تنها روش برای حل این مشکل هسته‌ای اعمال این تحریم‌ها است، بوده‌ایم و اگر آنها ببینند ما از آنچه کارشناسان فنی، مکانیزم مشروع برای اطمینان از عدم دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای می‌دانند، خارج شویم و اگر ببینند تلاش‌های دیپلماتیک ما صادقانه نبود یا تنها تلاش برای در برگرفتن موضوع هسته‌ای نبود، بلکه به خاطر اختلافاتی بود که ما با ایران داریم، پس از آن صراحتا بگویم آن تحریم‌ها به سرعت شروع به فروپاشی می‌کنند و شاید ایران نتواند ۱۵۰ میلیارد دلار [دارایی بلوکه‌شده خود] را به دست آورد، اما آنها به قسمت زیادی از آن دست خواهند یافت؛ چون ما نمی‌توانیم این حمایت از تحریم‌ها را نگه داریم». دولت ترامپ این موضوع را درنظر نمی‌گیرد و این به پاشنه آشیل رویکرد ضدبرجامی ترامپ تبدیل خواهد شد.
درآمدهای نفتی ایران در صورت خروج آمریکا از برجام
گفتیم که خروج آمریکا از برجام نمی‌تواند در شرایط فعلی بین‌المللی و با توجه به سیاست ایران مبنی بر عدم تشدید تنش‌ها، ضربه‌ای کاری به صنعت نفت ایران وارد کند. در این صورت به درآمدهای نفتی ایران نیز ضربه‌ای کاری وارد نخواهد شد. سال‌های تحریم باعث شد تا ایران مبادلات نفتی خود را با واحدهای پولی غیر از دلار انجام دهد و پس از اجرایی شدن برجام نیز این رویه ادامه داشته است. مبادلات نفتی ایران در حال حاضر بدون وابستگی به نظام مالی آمریکا انجام می‌گیرد و این امر به معنای آن است که ایران می‌تواند به درآمدهای نفتی خود، حداقل به بخش قابل توجهی از آن درآمدها، حتی در صورت خروج آمریکا از برجام دسترسی داشته باشد.
میانگین صادرات نفت خام و میعانات گازی ایران در سه ماهه نخست سال ۲۰۱۸، معادل ۲.۵۷ میلیون بشکه در روز بوده است. خروج آمریکا از برجام به طور قطع بر قیمت نفت تاثیر خواهد داشت و موجب افزایش چند دلاری قیمت نفت خواهد شد. درست است که با خروج آمریکا از برجام، ایران بخشی از صادرات نفت خود را از دست می‌دهد، اما در عوض از مزایای افزایش قیمت نفت بهره‌مند خواهد شد. شکل زیر یک پیش‌بینی در مورد درآمدهای نفتی ایران را در سال ۲۰۱۸ نمایش می‌دهد.
همان‌طور که در شکل ۴ می‌بینید پیش‌بینی شده که درآمدهای نفتی ایران در سال ۲۰۱۸ به بیش از ۶۰ میلیارد دلار برسد. محور سمت چپ در این شکل میزان کل صادرات نفت خام و میعانات گازی (در سال) را نشان می‌دهد. درآمد نفتی ایران در سال ۲۰۱۵، حدود ۲۰ میلیارد دلار، در سال ۲۰۱۶ کمی بیش از ۳۰ میلیارد دلار و در سال ۲۰۱۷ زیر ۵۰ میلیارد دلار بوده است. این بدان معنا نیست که درآمد ۶۰ میلیارد دلاری برای اقتصاد یاران چندان هم بد نیست. محاسبه این میزان درآمد با فرض قیمت ۶۵ دلاری برای هر بشکه نفت صورت گرفته است. ممکن است قیمت نفت از این میزان بیشتر شود و اثرات کاهش صادرات نفت خام ایران را جبران کند. در هر حال، اقتصاد ایران با درآمدهای نفتی کمتر از این نیز سرپا بوده است و بعید است حتی در صورت درآمدهای نفتی پایین‌تر(زیر ۵۰ میلیارد دلار در سال) هم برای اقتصاد ایران فاجعه رخ دهد.
وضعیت پتروشیمی‌ها و پالایشگاه‌ها در صورت خروج آمریکا از برجام
در فاصله بین سال‌های ۲۰۱۲ تا پایان ۲۰۱۵ که تحریم‌ها در اوج کارآیی خود بودند، صنعت پتروشیمی ایران و پالایشگاه‌ها، به اندازه تولید و صادرات نفت خام تحت تاثیر قرار نگرفتند. در واقع، تحریم این بخش‌ها را به اندازه بخش تولید و صادرات نفت هدف نگرفت. تقاضا برای محصولات پتروشیمی ایران بسیار بالاست و این محصولات عمدتا به آسیا صادر می‌شوند. مهم‌ترین بازار محصولات پتروشیمی ایران چین است. علاوه بر این، نظام تحریم‌های یکجانبه آمریکا، در مورد محصولات پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی، به اندازه نفت خام، سفت و سخت نیست و کار ایران در این حوزه‌ها راحت‌تر است.
ممکن است در اثر خروج آمریکا در برجام، سهام پتروشیمی‌ها و پالایشی‌ها تحت تاثیر جو روانیِ عمومی حاکم بر بورس در کوتاه مدت، با کاهش ارزش مواجه شود. اما بعید است در میان مدت این کاهش ارزش تداوم داشته باشد. چرا که خروج احتمالی آمریکا از برجام تاثیر چشمگیری بر این صنایع نخواهد داشت. صادرات محصولات پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی ایران، حتی در صورت خروج آمریکا از برجام حفظ خواهد شد و این صنایع از مواهبی که ممکن است در نتیجه افزایش قیمت نفت صورت بپذیرد، نیز برخوردار خواهند شد. البته نمی‌توان کتمان کرد که ممکن است در کوتاه مدت، این صنایع شاهد تاثیرات جزئی ناشی از خروج آمریکا از برجام باشند. اما از آن طرف، بعید است پتروشیمی‌ها و پالایشگاه‌ها به اندازه دوره سال‌های ۲۰۱۲ تا پایان ۲۰۱۵ از تحریم‌های آمریکا تاثیر پذیرند.
پس از سال ۲۰۱۲، بسیاری از شرکت‌های بازرگانی کالا از جمله گلنکور، ویتول و ترافیگورا صادرات بنزین به ایران را قطع کردند و ایران مجبور شد برخی از پتروشیمی‌های خود را بر آن کند تا بنزین تولید کنند. بنزین تولیدی پتروشیمی‌ها هم برای سلامتی انسان خطر داشت و هم موتور خودروها را فرسوده می‌کرد. با این حال، در شرایط فعلی وضعیت تغییر کرده و دیگر لازم نیست پتروشیمی‌ها بنزین تولید کنند. حتی احتمال این وجود دارد که با بهره‌برداری از فاز دوم پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس، واردات بنزین ایران در اواخر اردیبهشت ماه به صفر برسد. متوسط روزانه تولید بنزین در ایران در سه ماهه نخست سال ۹۶، معادل ۶٠ میلیون لیتر بود، اما در سه ماهه پایانی سال به ٧٨ میلیون لیتر رسید. در این فاصله زمانی تولید بنزین در کشور رشد ۳۰ درصدی را تجربه کرد و ایران هم‌اکنون ۹۰ درصد بنزین خود را در خاک خود تولید می‌کند. فاز دوم پالایشگاه ستاره خلیج فارس که در بندر‌عباس قرار دارد، احتمالا تا پایان اردیبهشت توسط رئیس جمهور افتتاح خواهد شد. این بدان معنا است که تولید بنزین از این پالایشگاه تا چند هفته دیگر از روزانه ۱۶ میلیون لیتر فعلی به روزانه ۲۲ میلیون لیتر خواهد رسید.
هم صنعت پتروشیمی و هم صنعت پالایش ایران در وضع بسیار مناسب‌تری نسبت به دوره پیشین اعمال تحریم‌ها قرار دارند و بعید است تحریم‌های دولت ترامپ بتواند اختلال اساسی در این صنایع ایجاد کند. ارزش سهام شرکت‌های فعال در این صنایع نیز گرچه ممکن است به خاطر جو روانی خروج آمریکا از برجام کاهش یابد، با این حال بعید است این کاهش تداوم زیادی داشته باشد.
دیدگاهتان را بنویسید