اختیار معامله، یکی از ابزارهای مشتقه در بورس کالا است. در حقیقت اختیار معامله، قرارداد قانونی است که توسط یک فروشنده به یک خریدار در ازای مبلغ معینی فروخته می‌شود. آنگاه خریدار این قرارداد این اختیار را دارد که این دارایی را تا مدت مشخصی به مبلغ تعیین‌کننده‌ای بخرد یا بفروشد. روند معاملات این بازار با علیرضا ناصر‌پور، مدیر مشتقه بورس کالای ایران بررسی شده است، وی در این مصاحبه کوتاه از برنامه‌های توسعه این بازار می‌گوید.
چرا حجم بازار اختیارات اندک است؟
برای اینکه این بازار تازه راه‌اندازی شده است. هر بازاری در ابتدا حجم معاملاتش اندک است. هم اکنون در بازار معاملات آتی روزانه به طور متوسط حدود ۱۵هزار قرارداد یعنی چیزی حدود ۱۵۰هزار سکه معامله می‌شود، در حالی که در بدو راه‌اندازی روزی ۲ تا ۳ قرارداد بوده است و این موضوع طبیعی است که با تعمیق بازار حجم آن نیز توسعه بیشتری خواهد یافت.
چه برنامه‌ای برای رونق بازار اختیارات دارید؟
بحث آنلاین کردن معاملات مد‌نظر است، در این مورد بر اساس قولی که شرکت‌های نرم‌افزاری به ما داده‌اند تا پایان سال جاری این موضوع عملیاتی می‌شود. بحث ورود صندوق‌ها به معاملات آپشن دیگر برنامه در دست اقدام برای رونق این بازار است که هنوز نتوانسته‌اند وارد شوند. این دو مساله جزو اولویت‌های اصلی ما است که پیگیر عملیاتی کردن آنها هستیم.
تغییرات میزان وجه تضمین به چه عواملی بستگی دارد؟
به دلیل ماهیت تعهدی ابزارهای مشتقه و به خصوص قراردادهای آتی وجود وجه تضمین در بازارهای مشتقه جهت مدیریت ریسک الزامی است. تجربیات سال‌های گذشته در کشور ما و همچنین تجربیات موجود در سطح جهان در بورس‌های مشتقه نشان داده که عدم تکافوی وجوه تضمین ریسک شدیدی را به معامله‌گران و سیستم کارگزاری وارد کرده و مطابق ضوابط باید وجوه تضمین کافی از مشتریان دریافت کرد. در صورت عدم تکافوی وجه تضمین، تبعات نگران‌کننده‌ای متوجه کل بازار مشتقه و بازار سرمایه می‌شود. مقدار وجه تضمین اولیه ارتباط مستقیم با نوسانات دارایی پایه قرارداد آتی(در اینجا سکه طلا) دارد.
هرگاه نوسانات افزایش یابد طبیعتا برای کنترل ریسک نیاز به وجه تضمین اولیه بیشتری خواهد بود. در حال حاضر درصد وجه تضمین اولیه نسبت به قیمت سررسید آخر قراردادهای آتی در حدود ۱۲ درصد(۲ میلیون و ۵۰ هزار ریال) است. مساله اینجاست که این ۱۲ درصد در حال حاضر و با توجه به قیمت‌های کنونی است و با افزایش قیمت‌ها با توجه به اینکه مقدار وجه تضمین اولیه ثابت است، درصد وجه تضمین نسبت به قیمت‌های آتی کاهش خواهد یافت که این امر مجددا ریسک بازار را افزایش می‌دهد.
از این رو، سال‌ها است مکانیسمی توسط هیات پذیرش برای تعدیل خودکار وجه تضمین اولیه با افزایش یا کاهش قیمت‌های آتی تعیین شده که در «مشخصات قرارداد آتی سکه طلا» آمده است. در این روش مقدار وجه تضمین اولیه همه مشتریان تابع فرمولی است که توضیحات مربوط به پارامترهای آن در مشخصات قرارداد موجود است. به طور خلاصه اخذ وجوه تضمین اولیه بر مبنای این فرمول به صورت پویا صورت می‌گیرد و در صورتی که قیمت‌ها در بازار افزایش یا کاهش یابد طبیعتا مقدار وجه تضمین نیز متناسب با آن تغییر خواهد کرد. این تغییرات به صورت براکت‌های ۵۰ هزار تومانی خواهد بود. به این معنی که در صورتی که مقدار وجه تضمین اولیه مورد نیاز با توجه به افزایش میانگین قیمت‌ها یک براکت تغییر کند، مقدار وجه تضمین اولیه به اندازه همان براکت افزایش می‌یابد. این امر به صورت خودکار انجام می‌پذیرد و بر مبنای تصمیم‌گیری جدیدی صورت نمی‌گیرد. بنابراین در صورت ادامه روند کاهش قیمت‌ها وجه تضمین به صورت خودکار مطابق فرمول کاهش خواهد یافت.
دیدگاهتان را بنویسید