به گزارش پایگاه خبری با اقتصاد، بررسی روند شاخص بورس طی سه ماه اخیر حاکی از رشد قابل توجه این شاخص است که عوامل بنیادین همچون ناکارآمدی بازارهای موازی، ورود به فصل مجامع، تقسیم سود قابل توجه شرکتها، گزارش ماهانه خوشبینانه شرکتها، ادامه افزایش نرخ فروش محصولات شرکتها و گروههای مختلف اشاره کرد، در کنار این موارد که به صورت کلی بر بازار بورس اثرگذار بوده است، رویدادهای کلان همچون لغو معافیتهای نفتی، تحریم صنعت پتروشیمی، ورود وزیر امور خارجه آلمان و نخست وزیر ژاپن از دیگر عواملی بودهاند که در جهتدهی روند بازار نقش داشتهاند.
بازار بورس همواره تحت تاثیر بازارهای نامولد موازی همچون دلار و سکه قرار داشته که از سال ۹۷ به دلیل شکلگیری تحریمها و نابسمان شدن فصای اقتصادی و افزایش قیمت سکه و دلار، این موضوع تشدید شده و موجب شده است نقدینگی از بخش حقیقی اقتصاد وارد بخش نامولد و ناکارآمد اقتصاد شود اما در سال ۹۸ به دلیل مهار بازار سکه و دلار و رکود حاکم بر بخش صنعت، نقدینگی راه خود را پیدا کرده و وارد بورس شد. در کنار ثبات در بازارهای موازی، نزدیکی به فصل مجامع و تقسیم سود شرکتها، شرایط را برای افزایش تقاضای سهام شرکتهای بنیادین فراهم کرده است که افزایش ارزش معاملات تداعی کننده این موضوع میباشد.
گزارشات فروردین ماه شرکتها به دلیل گستردگی بالای تعطیلات، از قابلیت اتکای پایینی برخوردار بوده و به همین دلیل قابلیت سنجش اثرات تحریمی را نداشته است. از این رو بازار در انتطار گزارش اردیبهشت ماه قرار گرفت و پس از انتشار گزارش ماهانه اردیبهشت ماه شرکتها در صنایع مختلف به خصوص صنایع صادرات محور، همچون فلزات، شیمیایی و فرآوردههای نفتی، شاهد گزارش عملکرد خیره کنندهای بودهایم که به بازار رونق دوباره بخشید و نشانی از تحریم در شرکتها یافت نشد و همچنین بازگو کننده ادامه روند افزایش نرخ فروش محصولات بودهایم که از اواسط سال ۹۷ شروع شد.
بنابراین بررسی وضعیت کلی شرکتها حاکی از روند رو به رشد و فعالیت در شرایط با ثبات را نشان میدهد که این موضوع را میتوان در بازدهی ۳۰ درصدی شاخص کل طی سه ماه سال جاری مشاهده کرد. اما علاوه بر عوامل داخلی، اقتصاد ایران در بهار ۹۸ شاهد دو رویداد مهم (لغو معافیتهای تحریم نفتی و تحریم صنعت پتروشیمی) از نگاه اقتصاد سیاسی بوده است. دوم اردیبهشت ۹۸ کاخ سفید بیانیهای منتشر کرد، مبنی بر اینکه معافیت از تحریم نفتی دیگر تمدید نخواهد شد. پس از انتشار این موضوع شاهد افت بسیار اندک ریزش شاخص کل بازار بودهایم اما به دلیل بلوغ سرمایهگذاران در بازار و عدم رفتار هیجانی، روند منفی بازار کنترل شده و دوباره بازار به مسیر صعودی خود بازگشت. چراکه عملا به صفر رساندن صادرات نفت ایران غیر ممکن بوده و تبعاتی بر قیمت جهانی نفت خواهد داشت، همچنین اثرات تحریم نفت از اوایل سال ۹۷ بر بازار حاکم بوده و تکرار این موضوع از قدرت خبری آن کاسته و نتوانسته مسیر بازار را تغییر دهد.
همزمان با لغو معافیت تحریم نفتی، کاخ سفید مقصد بعدی تحریم را صنعت پتروشیمی بیان کرد که در اواسط اردیبهشت ماه شاهد اثرگذاری این موضوع بر بازار بودهایم. وزارت خزانهداری آمریکا در جدیدترین اقدام علیه ایران، بزرگترین شرکت هلدینگ پتروشیمی ایران و ۳۹ شرکت وابسته به بخش پتروشیمی ایران را تحت تحریم قرار داده است. نگاهی به لیست شرکتهای پتروشیمی تحریم شده نشان میدهد برخی واحدها مانند پتروشیمیهای بندرامام، بوعلی، قائدبصیر، مرجان، بازرگانی پتروشیمی، شرکت ملی صنایع پتروشیمی، پارس، نوری، صدف و تندگویان از آبان سال گذشته در لیست تحریم قرار داشتند که قرارگیری برخی از آنها در لیست جدید اتفاق جدیدی محسوب نمیشود.
تنوع بالا در سطح تولید ۲۵۰ تا ۳۰۰ گرید از محصولات از دلایل پیچیده بودن تحریمهای پتروشیمی به حساب میآید. با به روز شدن تکنولوژی بازارهای جدیدی شکل میگیرد که باعث گستردهتر شدن مقاصد خریدار میشود. بازار محصولات پتروشیمی رقابتی بوده از همین رو در برخی از محصولات تولیدی میزان تولید و مصرف جهانی برابر است، که این عامل کاهش صادرات بازار را با بحران مواجه میسازد. بر این اساس بازارهای جهانی همواره در حال تغییر در عرضه و تقاضا است و در بلند مدت عرضه و تقاضا ثابت نمیماند. موارد ذکر شده گویای آن است که به صفر رساندن صادرات محصولات پتروشیمی بیش از جنبه اقتصادی، بعد روانی را مد نظر قرار داده است.
میزان صادرات محصولات پتروشیمی در سال ۹۷ حدود ۱۴ میلیارد دلار بوده و با توجه به اینکه میزان کل صادرات غیرنفتی ما در سال گذشته حدود ۴۴ میلیارد دلار بوده است، میتوان گفت محصولات پتروشیمی حدود ۳۲ درصد از کل صادرات غیرنفتی ایران در سال گذشته را شامل میشود. حدود ۷۰ درصد از محصولات پتروشیمی به کشور چین، نزدیک به ۲۰ درصد آن به ترکیه و مابقی محصولات به سایر کشورها صادر میشود بنابراین با توجه به شرایط پیچیده و دشوار تحریم صنعت پتروشیمی به دلیل ارزآوری بالای این صنعت و اهمیت و جایگاه این صنعت در اقتصاد کشور و بازار یورس، اخبار تحریمی اثرات منفی مقطعی را بر بازار حاکم کرد که تا ۲۲ اردیبهشت شاهد ریزش شاخص کل تا سطح ۲۰۴ هزار واحد بودهایم. اما همانطور که بیان شد نزدیک به ۷۰ درصد از صادرات محصولات پتروشیمی به مقصد چین میباشد و تنشهای تجاری میان چین و آمریکا و رابطه مثبت تجاری ایران و چین منجر به کاهش تنش اخبار تحریم صنعت پتروشیمی شده و بار دیگر بازار با تکیه بر عوامل بنیادین بیان شده به روند رو به رشد خود ادامه داد و در نهایت شاخص کل بورس در ۲۹ خرداد ۹۸ در ۲۳۴ هزار و ۸۷۹ واحدی ایستاد.
تحلیلگر: بهمن دارابی
دیدگاهتان را بنویسید