مهدی ساسانی، تحلیلگر ارشد و مدرس بورس، در گفت‌وگو با خبرنگار بااقتصاد، با اشاره به این موضوع، می‌گوید: «تلاش ارکان بازار سرمایه برای حمایت و تزریق نقدینگی به بورس، قابل تقدیر است اما این کافی نیست و تزریق منابع باید با سازوکارهای مقرراتی و مدیریت منسجم همراه باشد تا تجربه گذشته تکرار نشود.» ساسانی معتقد است که «نشست امروز اعضای شورای عالی بورس اگر همراه با تمهیداتی برای تزریق نقدینگی به بازار باشد، تعیین‌کننده خواهد بود.» وی همچنین روند کلی بازار سرمایه را در یک سال آینده، متعادل رو به مثبت ارزیابی می‌کند. متن این گفت‌وگو در پی می‌آید:
-وضعیت کلی معاملات این‌روزهای بازار سرمایه را چگونه ارزیابی می‌کنید. آیا همه بازار زیر تاثیر هیجان و ترس ناشی از مسایل اخیر است؟
معاملات بازار از را نظر کلی می‌توان به سه بخش تقسیم کرد؛ عده‌ای از سهامدارانی که از روی ترس، بی‌اعتمادی و بی‌تجربگی ناشی از اخبار بازار فروشنده هستند و تلاش می‌کنند به هر قیمتی شده باقی‌مانده سرمایه‌شان را بفروشند و از بازار خارج شوند، یک دسته دیگر فعالانی هستند که به این ترس و هیجان دامن می‌زنند و با رفتارشان سهامداران دسته اول را تحریک به فروش می‌کنند و عده دیگری هم هستند که برای حفظ سرمایه‌های‌شان از قوانین بازار سرمایه به نحوی استفاده می‌کنند تا جلو ضرر بیشترشان را بگیرند. مثلا با افزایش صف فروش برخی نمادها جلو معاملات را می‌گیرند تا قیمت‌های پایانی زیاد رشد نکند و از این طریق بتوانند سرمایه‌های‌شان را حفظ کنند. با کنار هم گذاشتن این سه دسته از فعالان بازار، رفتار هر گروه روی رفتار سایر سرمایه‌گذاران تاثیر مستقیم می‌گذارد و باعث می‌شود در برخی روزها مانند دیروز (سه‌شنبه)، ارزش صف‌های فروش حدود ۲۰ هزار میلیارد تومان باشد که رقم بالایی است، هرچند به این معنی نیست که همه این ۲۰ هزار میلیارد سهام، سهامداران‌شان فروشنده باشند. همان‌گونه که توضیح دادم برخی برای حفظ سرمایه و جلوگیری از کاهش قیمت‌ها و عده‌ای برای تشدید هیجان سایر سهامداران در صف فروش می‌ایستند و فشار فروش ایجاد می‌کنند.
-آیا برنامه‌های حمایتی اخیر از بازار سرمایه مناسب و کافی است و می‌تواند در برگرداندن اعتماد سهامداران و تخلیه و ترس و هیجان از بازار تاثیر داشته باشد؟
در هفته‌های گذشته برگزاری نشست‌های متعدد و ایجاد هماهنگی برای حمایت از بازار و حتی تزریق نقدینگی برای جمع کردن صف‌های فروش را شاهد بودیم اما در دل این تلاش‌ها، هماهنگی لازم و مدیریت نهایی انجام نشده بود. حمایت و تزریق نقدینگی، انسجام و مدیریت نداشت و در کنار آن به سازوکارهای مقرراتی مشخص زمانی و سایر فرایندها توجه نشد. برای نمونه به ریزش‌های اخیر وال‌استریت نگاه کنید که همراه با تزریق نقدینگی، یک‌سری قوانین کوتاه‌مدت را هم اجرا کردند. بدون ترس، محدودیت در فروش گذاشتند و مشاهده کردیم چگونه بازاری مثل امریکا که حتی دامنه نوسان هم ندارد، پس از اصلاح، دوباره برگشت. متاسفانه در حمایت‌های اخیر بازار سرمایه ما مدیریت منسجم وجود نداشت و تزریق نقدینگی با سایر بخش‌های مقرراتی هماهنگ نبود به همین دلیل تزریق نقدینگی در نبود مدیریت و هماهنگی‌های لازم، هدر رفت و منجر به ریزش بیش‌تر بازار شد تا سرانجام یک درصد از دارایی صندوق توسعه ملی برای حمایت بازار در نظر گرفته شد. این تزریق نقدینگی هرچند اتفاق خوبی است اما نیازمند مدیریت درست منابع و هدایت صحیح حدود ۲۲ تا ۳۰ هزار میلیارد تومان در بازار است که اگر درست مدیریت نشود، همان مسیر اشتباه گذشته را خواهیم رفت.
به نظر من تلاش ارکان بازار برای تزریق نقدینگی و حمایت از بازار حرکت خوبی است اما کافی نیست و شاید لازم باشد در نشست‌های شورای عالی بورس (امروز) تمهیداتی برای حذف ترس و برگشت اعتماد به بازار اندیشیده شود. این چیزی است که در حال حاضر برای اقتصاد کشور و بازار بسیار مهم است و ترس و هیجان حاکم باید برچیده شود. پولی که از بازار سرمایه خارج می‌شود به قصد سوداگری روانه بازارهای دیگر و موجب رشد قیمت‌ها و تورم می‌شود.
-با این تفاسیر، روند بازار را در روزهای آینده چگونه پیش‌بینی می‌کنید. آیا بازار به روال صعودی و مثبت برمی‌گردد یا وارد روند فرسایشی می‌شود؟
با توجه به اینکه رشد غیر طبیعی بازار را در ماه‌های گذشته شاهد بودیم، ریزش‌های غیرطبیعی کنونی نیز با شانتاژهایی همراه بود که اتفاق افتاد. امیدوارم کم کم با پایین آمدن قیمت‌ها و برگشت آرامش به بازار شاهد متعادل شدن روند آن باشیم و پس از آن سرمایه‌ها گروه‌ها را از هم جدا کنند و این بار دنبال گروه‌هایی باشند که فاکتورهای رشد سودآوری را داشته باشند و به مولفه‌هایی مانند: قیمت‌های جهانی، افزایش حجم تولید، افزایش نرخ محصول و سایر فاکتورها توجه و سپس اقدام به خرید کنند. البته این بار با نگاه میان‌مدت همراه با رشد معقول و نه رشد شتابان و هیجانی همراه با تزریق نقدینگی! در مجموع، شرایط بازار را برای چند ماه و حتی یک سال آینده متعادل و مثبت ارزیابی می‌کنم اما در کوتاه‌مدت بازار نیاز دارد با اصلاح زمانی یا قیمتی به تعادل میان عرضه و تقاضا برسد. با توجه حمایت‌هایی که در حال انجام است، اصلاح زمانی کمتر مورد توجه بازار خواهد بود و اصلاح قیمتی هم اگر دوباره شاهد بی‌تفاوتی به بازار باشیم، اتفاق خواهد افتاد.
-در صورت ادامه روند اصلاحی بازار، محدوده شاخص در چه رقمی قابل پیش‌بینی است؟
اعداد ملاک ارزش‌گذاری نیستند و شاخص بورس هم ملاکی برای سرمایه تمامی فعالان بازار نیست و باید شاخص هم‌وزن را ملاک قرار داد. با توجه به اصلاح ۴۰۰ هزار واحدی شاخص هم‌وزن که بسیار بالا بود، انتظار داریم در این محدوده حتی به صورت موقت بازار واکنش‌هایی را نشان دهد و شاهد اعداد پایین‌تر نباشیم.
گفت‌وگو: مولود غلامی
دیدگاهتان را بنویسید