ناحیه پتانسیل بازگشتی در تحلیل تکنیکال چیست و چه کاربردی دارد؟

ناحیه پتانسیل بازگشتی (Potential Reversal Zone)

منظور از PRZ یا نقاط (ناحیه) پتانسیل بازگشتی، بخشی از نمودار قیمتی است که قیمت در آن نقاط احتمال بازگشت و تغییر روند را دارند. به این صورت که در این نقاط ویژگی‌هایی از کندل‌ها، اندیکاتورها، تشکیل الگوها و به‌صورت کلی نشانه‌هایی از بازگشت قیمت ظاهر می‌شوند. شناسایی این نقاط راه‌های مختلفی دارد، مانند سطوح فیبوناچی، امواج الیوت، پرایس اکشن، تحلیل کلاسیک و… که به انتخاب تحلیل‌گر وابسته است. محدوده احتمالی PRZ، انتهای هر موج اصلی در نمودار قیمتی است.

راه‌حل تحلیل کلاسیک برای پیدا کردن PRZ

یکی از ساده‌ترین و پرکاربردترین راه‌های پیدا کردن نقاط پتانسیل بازگشتی یا PRZ، ترسیم خط روند و سطوح حمایت و مقاومت در نمودار قیمت است. نقطه برخورد خط روند صعودی با سطح مقاومت و نقطه برخورد خط روند نزولی با سطح حمایت، نقاط پتانسیل بازگشتی هستند و در این نقاط پیش‌بینی می‌شود که تغییر روند را مشاهده کنیم.

به مثال زیر توجه کنید. همانطور که مشاهده می‌کنید، خطوط روند و سطوح حمایت و مقاومت ترسیم شده‌اند. نواحی دایره‌ای شکل، به‌ عنوان نقاط پتانسیل بازگشتی عمل کرده و تغییر روند در این نقاط ایجاد شده‌است.

شناسایی نقاط پتانسیل بازگشتی با استفاده از فیبوناچی

در این تعریف، ناحیه پتانسیل بازگشتی یا PRZ، محلی در نمودار قیمتی است که در آن چند سطح فیبوناچی در آن محدوده همگرا می‌شوند یا به عبارت دیگر در آن محدوده جمع می‌شوند. ممکن است در یک ناحیه، سه، چهار یا حتی پنج سطح فیبوناچی جمع شوند. هر چه تعداد سطوح بیشتر باشد، احتمال بازگشت قیمت بیشتر می‌شود.

زمانی که  از طریق سطوح فیبوناچی تشخیص داده‌اید که قیمت در حال نزدیک شدن به ناحیه پتانسیل بازگشتی است، باید به پرایس اکشن نیز توجه کنید. به این‌ صورت که اگر ناحیه پتانسیل بازگشتی معتبر باشد، انتظار بازگشت سریع قیمت را در این ناحیه داریم و قیمت نیز به سرعت از ناحیه مذکور خارج می‌گردد، اما در صورتی که ناحیه بازگشتی به‌دست آمده از اعتبار کافی برخوردار نباشد، پرایس اکشن به ما این سیگنال را می‌دهد که باید از این ناحیه و پیش‌بینی انجام‌شده، صرف نظر کنیم. شکل کندل‌ها در ناحیه پیش‌بینی شده PRZ با استفاده از سطوح فیبوناچی به تصمیم‌گیری صحیح‌تر کمک می‌کند. به‌ عنوان مثال اگر در ناحیه پیش‌بینی شده پتانسیل بازگشتی، کندل نزولی قرمز رنگ با بدنه بزرگی ثبت شود، احتمال بازگشت قیمت منتفی است و پیش‌بینی می‌شود که قیمت کاهش یابد.

سه ابزار اصلی فیبوناچی برای پیدا کردن PRZ عبارتند از: فیبوناچی اصلاحی (بازگشتی)، فیبوناچی افزایشی (اکستنشن) و فیبوناچی گسترشی (پروجکشن).

نکات تکمیلی

• برای اطمینان از صحت تحلیل، می‌توانید سهام مورد نظر را از لحاظ بنیادی نیز بررسی کنید. تحلیل بنیادی بهترین تاییدیه برای تحلیل‌های تکنیکال است. به عنوان مثال اگر از طریق PRZ به این نتیجه رسیدید که قیمت در نقطه پتانسیل بازگشت قرار گرفته است، اما اخبار و تحلیل بنیادی سهم خلاف این را نشان می‌دهد، احتمالا باید در نتیجه‌گیری نهایی خود تغییراتی اعمال کنید.
• در شناسایی PRZ با استفاده از موج‌شناسی الیوت، در پایان یک موج و شروع موج بعدی به منظور تایید چرخش (Pivot) قیمت می‌توانید از الگوهای کندلی استفاده کنید. الگوهای مبتنی بر کندل، بعد از تحلیل بنیادی، بهترین راه برای تأیید نتیجه تحلیل تکنیکال هستند.

• بهترین راه برای شناسایی نقاط پتانسیل بازگشتی، آشنایی کامل با کندل‌هایی مانند چکش و … است که شکل خاصی دارند. پس از آن، الگوهای بازگشتی مثل پوشاننده صعودی، سقف و کف دو قلو، سقف و کف سه قلو و… جهت شناسایی ناحیه پتانسیل بازگشتی بهترین گزینه‌ها هستند. با فراگیری شکل کندل‌ها (شمع‌ها) می‌توانید نقاطی که احتمال تغییر روند در آنها بالاست را مشاهده کنید؛ چرا که با کنار هم قرار گرفتن کندل‌ها، الگوهای مختلفی مانند الگوهای بازگشتی و الگوهای ادامه‌دهنده تشکیل می‌شوند.
• یکی از راه‌های تشخیص نقاط پتانسیل بازگشتی، واگرایی‌ها هستند. واگرایی‌ها از تضاد رفتاری بین حرکت نمودار قیمتی و اندیکاتورها به‌وجود می‌آیند. واگرایی معمولی، واگرایی خنثی و واگرایی زمانی از انواع واگرایی‌ها هستند. با شناسایی واگرایی می‌توانید یکی از محتمل‌ترین نقاط PRZ را پیدا کنید.
• هر چقدر الگوهای تشکیل‌شده برای تشخیص PRZ در زمان طولانی‌تری اتفاق بیفتد، ناحیه PRZ از اعتبار بیشتری برخوردار است. معمولا برای بررسی آن از فاصله زمانی ۱ ساعته تا ماهیانه استفاده می‌کنند.