به گزارش پایگاه خبری “بااقتصاد”، نزدیک به ۲ سال از اجرایی شدن روش جدید عرضه اولیه موسوم به بوک بیلدینگ (Book Building) در بورس و فرابورس ایران می گذرد. حذف شدن اختلال سامانه معاملات، جلوگیری از اجحاف حق برخی از افرادی که به دلیل داشتن سرعت اینترنت پایین تر تقاضای آنها فقط چند ثانیه دیرتر از اولین نفرات در سیستم معاملات ثبت می شد و همین چند ثانیه دیرتر باعث جاماندن از عرضه اولیه می شد، حذف اعمال سلیقه کارگزاران در تخصیص بیشتر به افراد خاص و عدم تخصیص به برخی از مشتریان و کاهش شکایت مشتریان از کارگزاران از مزیت های بزرگ این روش نسبت به روش قبلی می باشد. اما تسهیم مساوی بین همه متقاضیان عرضه اولیه سبب شده است تا عده زیادی اقدام به ایجاد کد برای افراد خانواده و فامیل کرده و در زمان عرضه‌های اولیه اقدام به ثبت تقاضا از چندین کد معاملاتی نمایند، که می توان این اقدام را به نوعی “کد فروشی” تلقی کرد.
برخی از کارشناسان این روش عرضه اولیه را منطبق بر روش بوک بیلدینگ رایج در دنیا نمی دانند و اصلاح و پیاده سازی کامل آن را راه حل مشکلات فوق می دانند.
جهت بررسی دقیق تر ابعاد این موضوع به گفتگویی با روح الله حسینی مقدم معاون ناشران و اعضاء شرکت بورس تهران لنجلم داده‌ایم.
چرا درصد عرضه سهام شرکت ها در عرضه اولیه افزایش پیدا نمی‌کند تا شناوری سهم از ابتدا منطقی شده و نیز سهمیه بیشتری به افراد تعلق بگیرد؟
طبق دستورالعمل هیئت پذیرش حد نصاب قانونی سهام شناور شرکت‌ها در بازار دوم بورس ۱۰ درصد است. در ۴ عرضه اولیه انجام شده در بورس در سال ۹۶ فقط نماد شرکت فولاد کاوه جنوب کیش هنوز به نصاب ۱۰ درصد سهام شناوری نرسیده است و تا پایان سال جاری به حد نصاب قانونی خواهد رسید. در نمادهای “پرداخت” و “های وب” سهام شناور به ۱۰ درصد رسیده است. در نماد “چدن” که در روز عرضه اولیه ۷ درصد عرضه شد، اکنون به سهام شناوری ۲۰ درصد رسیده است.
اختصاص ۵ درصد از سهام “کاوه” در عرضه اولیه به دلیل موضوع جذب نقدینگی با توجه به اندازه بزرگ شرکت فولاد کاوه بوده است، چرا که این احتمال وجود داشت با عرضه درصد بیشتر؛ فشار فروش در بقیه نمادهای بازار افزایش یابد.
در حال حاضر متوسط شناوری شرکت‌ها در بورس تهران ۲۰ درصد است، اما در طی چهارسال اخیر که بازار سرمایه به نوعی با رکود مواجه بوده است، بسیاری از سهامداران عمده به ارزش ذاتی سهم خود واقف بودند و زمانی که عرضه و فشار فروش در سهام آنها وجود داشت برای حمایت قیمتی اقدام به خرید سهام خود کرده‌اند. همین موضوع موجب کاهش نسبی سهام شناور شرکت‌ها شده است، با رونق بازار و رشد قیمت‌ها قطعاً همین سهامداران عمده اقدام به فروش سهام خود خواهند کرد و سهام شناور افزایش خواهد یافت. اما تلاش سازمان این است تا در زمان عرضه اولیه حداقل ۱۰ درصد از سهام شرکت‌ها عرضه و همان ابتدا حد نصاب شناوری رعایت شود تا بدین ترتیب سهمیه مناسب تری به افراد اختصاص یابد.
درمورد پایین بودن مقدار سهمیه تخصیصی هر کد معاملاتی، باید در نظر داشت بسیاری از کدهای معاملاتی در ۲ ماه اخیر با هدف خرید در عرضه‌های اولیه ایجاد شده‌اند، این موضوع سبب شده است تا سهمیه تخصیصی به هر کد بسیار کاهش یابد.
به اعتقاد من باید سیستمی ایجاد شود تا به فعالان واقعی بازار و افرادی که گردش معاملات بیشتری دارند سهمیه بیشتری تخصیص یابد، تقسیم مساوی بین همه کدها نمی‌تواند عادلانه باشد.
مشکل از زمانی که روش عرضه اولیه از سیستم حراج به سیستم ثبت سفارش فعلی تغییر یافت بوجود آمد. روش ثبت سفارش بوک بیلدینگ روش کارآمدی است اما موضوع تخصیص مقدار سهم و دامنه نوسان محدود، نیاز به بازنگری دارد که بورس و فرابورس لزوم این بازنگری را احساس کرده‌اند.
هدف و برنامه اصلی این بازنگری در روش عرضه اولیه چیست؟
اصلی‌ترین موضوع بازنگری، تخصیص عادلانه بین فعالان و سرمایه گذاران است. پیشنهادهای متفاوتی داده شده است، پیشنهاد تخصیص براساس گردش معاملات افراد بیش از بقیه پیشنهادات مورد توجه قرار گرفته است، اما درهر صورت همه پیشنهادات بررسی و امکان سنجی خواهد شد.
به نظر شما آیا تخصیص سهمیه عرضه اولیه براساس گردش معاملات، روش مناسب‌تری خواهد بود؟
اگر در جمع بندی بررسی ها روش تخصیص براساس گردش معاملات به عنوان روش بهتر انتخاب شود، زیرساخت نرم افزاری این روش نیز ایجاد خواهد شد.
منبع:گزارش بورس
دیدگاهتان را بنویسید