به گزارش پایگاه خبری بااقتصاد به نقل از وبسایت تحلیلی خبری آمریکا نگاهی از درون، دیپلمات کشورهایی که به توافق هسته ای ایران دست یافتند، هفته گذشته به طور علنی و متقق القول اعلام کردند این توافق مؤثر است. این در حالی است که واشنگتن همچنان به برچیدن این توافق چشم دوخته است.
روزنامه نیویورک تایمز در گزارشی از وین به قلم گاردینر هریس نوشت: اما در پشت درهای بسته ای که این مذاکرات برگزار شد، نارضایتی هایی درباره تهدیدهای دونالد ترامپ ، رییس جمهور امریکا برای پاره کردن توافق هسته ای ابراز شد.
به گفته شرکت کنندگان در این گفتگوها، نمایندگان ایران اعلام کردند هشدارهای واشنگتن موجب فراری سرمایه گذارانی شده است که انتظار می رفت در پی توافق هسته ای موجب تقویت اقتصاد کشور شوند. هیات آمریکایی در مقابل گفت با اینکه توافق برنامه هسته ای ایران را به طور مؤثر محدود کرده است، اما موجب مهار حمایت ایران از تروریستم منطقه ای نشده است.
همچنین برایان اچ. هوک، نماینده ارشد آمریکا در این مذاکرات پس از پایان مذاکرات گفت ، موضوع هسته ای «مهم است، اما تنها به یک جنبه از تهدیدهای رژیم ایران می پردازد .»
دولت ترامپ که تهدید می کند از توافق هسته ای خارج شود، همواره بر این امر تاکید می کند. ترامپ هشدار داده است بدون اعمال محدودیت های جدید بر برنامه های موشک های بالستیک و تولید سوخت هسته ای ایران تا دوازدهم مارس، آمریکا تحریم های سختگیرانه ای بر این کشور اعمال خواهد کرد و با این کار، موجب برچیدن توافق برای قدرت های دیگری می شود که هنوز از آن حمایت می کنند.
دیپلمات های اروپایی با امید به اجتناب از این امر، خاطرنشان کردند شاید از الحاق ضمیمه به توافق هسته ای ایران برای اعمال محدودیت های جدید بر توسعه و آزمایش موشک های بالستیک قاره پیمای ایران حمایت کنند.
در کانون مذاکرات، هوک قرار دارد که به عقیده دیپلمات های اروپایی شاید بهترین فرد برای زنده نگه داشتن توافق هسته ای باشد.
گروه وی در وین تلاش کردند شکاف بین نگرانی های اروپایی ها و مطالبات ترامپ را پر کنند. این توافقی خطرناک برای هوک است که پیش از برکناری رکس تیلرسون از سمت وزیر خارجه، مشاور بلندپایه سیاست وی بود. ترامپ هفته پیش درست سه روز پیش از شروع این مذاکرات در وین، با قرار دادن پستی در صفحه اش در توئیتر، تیلرسون را از سمتش برکنار کرد.
هوک، تنها مشاور نزدیک به تیلرسون که از پاکسازی وزارت خارجه جان سالم به در برده است، جمعه درباره گفتگوها با همتایان اروپایی اش به خبرنگاران گفت: « ما اوضاع را هفته به هفته بررسی می کنیم. ما بحث های بسیار خوبی داریم.»
دیپلمات های اروپایی نیز همین عقیده را داشتند. نمایندگان بریتانیا ، فرانسه، آلمان، و مقاماتی که به نمایندگی از اتحادیه اروپا در این مذاکرات شرکت داشتند، تا حدی به خاطر بهبود امنیت کشورهایشان به مذاکره درباره توافق اصلی کمک کردند. اما آنها هم مانند دولت ترامپ نگران فعالیت های ایران در سوریه، یمن، و دیگر نقاط خاورمیانه بودند؛ فعالیت هایی که به گفته آنها باید از آن ممانعت شود.
دست کم برخی از مقامات اروپایی در حالی وین را ترک کردند که باور داشتند آمریکا خواستار حفظ توافق هسته ای است. فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دوشنبه به خبرنگاران در بروکسل گفت: «همه طرف ها متعهد به اجرای کامل توافق هستتند. این توافق برای ما، اروپا و دیگر کشورهای جهان، مسئله امنیت است.»
عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران نیز گفت هیات آمریکایی که هوک ریاست آن را در وین بر عهده داشت «نشان داد که آنها (به حفظ توافق) پایبند هستند، تا زمانی که دستورالعمل جدیدی در آنجا صادر نشود، یا تصمیم جدیدی در سطح مقام عالی (این کشور) اتخاذ نشود.»
اما زمان به سرعت می گذرد و احتمال چنین چیزی بسیار ضعیف است.
ترامپ توافق هسته ای را «بدترین توافقی» نامیده که تاکنون به دست آمده است. مایک پومپئو، که کاخ سفید او را به عنوان وزیر خارجه بعدی انتخاب کرده ، اعلام کرده است خواستار فسخ این توافق است. باب کورکر، سناتور جمهوریخواه ایالت تنسی و رئیس کمیته روابط خارجی سنا نیز یکشنبه پیش بینی کرد ترامپ به زودی این توافق را کنار خواهد گذاشت.
هفته هاست که هوک با دستور ترامپ به پایتخت کشورهای اروپایی سفر کرده است تا همتایان خود را متقاعد کند که ضمیمه پیشنهادی شاید کل توافق را نجات دهد.
وی در واشنگتن نیز به تدوین بخش عمده سیاست خارجی ترامپ کمک کرد و بسیاری از مهم ترین سخنرانی های ترامپ، از جمله سخنرانی مربوط به پیشنهاد پیوستن هند به ائتلاف آمریکا، ژاپن، و استرالیا را نوشت؛ پیشنهادی که تاکنون مؤدبانه رد شده است.
اما هوک هرگز در محافل سیاست جهان به خاطر دانش عمیق درباره دولت ها و فرهنگ های خارجی یا ایده های بزرگ راهبردی شناخته شده نبوده است. وی برای تقویت دیپلماسی آمریکا در خارج به طور عمده بر شم سیاسی خود تکیه کرده است.
دیپلمات های اروپایی امیدوارند هوک از توانایی خود در همراه کردن افراد و متقاعد کردن آنان به همکاری با یکدیگر در مورد توافق هسته ای ایران استفاده کند. نمانیدگان آمریکا و اروپا به طور عمده بر سر اعمال مجموعه مجازات هایی علیه ایران در صورت تولید موشک های بالستیک قاره پیما در این کشور توافق کردند.
اما آنها هنوز درباره نحوه رسیدگی به مفادی از توافق که در حال حاضر به ایران اجازه از سرگیری فعالیت های هسته ای غیرنظامی خود را در سال ۲۰۲۵ و ۲۰۳۰ می دهد، اختلاف دارند. واشنگتن خواستار توقف دائمی این فعالیت هاست، و اروپایی ها معتقدند این اقدام ناقض شرایط توافق خواهد بود. رفع این اختلاف نظر – بر سر بند انقضاء- هدف اصلی هوک در گفتگوهای مستمرش است.
مارک دوبوویتز، مدیر اجرایی ارشد بنیاد دفاع از دموکراسی ها که مشاور دولت ترامپ درباره نحوه سختگیرانه کردن این توافق است گفت: «فکر می کنم درباره بند انقضاء نمی توان توافق کرد. بند انقضاء باید حذف شود.»
حتی اگر آمریکا و اروپا راه میانه ای برای حفظ توافق پیدا کنند -اما شرایط جدید را افزایش دهند- هیچ تضمینی وجود ندارد که ایران، روسیه و چین با آن موافقت کنند.
حسن روحانی، رئیس جمهور ایران بازبینی شرایط توافق را منتفی دانسته و هشدار داده است اگر آمریکا از توافق خارج شود، ایران ممکن است غنی سازی اورانیوم را از سر بگیرد.
مقامات آمریکایی که برای مذاکرات در وین حضور داشتند، تحریم های غرب را که در دوره دولت اوباما موجب فلج شدن اقتصاد ایران شد، گواه این امر دانستند که آمریکا و اروپا هستند که می توانند ایران را وادار به تبعیت از مطالبات جدید کنند، نه روسیه و چین.
دیپلمات های اروپایی چنین عقیده ای نداشتند. آنها نگران بودند اگر ایران تا حدی با تکیه بر تجارت با روسیه و چین، و کشورهایی که در مذاکرات هسته ای ایران حضور نداشتند، برنامه هسته ای را از سربگیرد، تا حدی موجب وخیم تر شدن اوضاع خاورمیانه شود که همین حالا بی ثبات است.
با وجود این، جدیت مذاکرات در میان طرف های مذاکره کننده موجب افزایش امیدواری شده است. اواخر آوریل که امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه به واشنگتن می رود، لحظه ای حساس خواهد بود.
برای هوک، این مذاکرات یا می تواند موجب تقویت جایگاهش شود یا به کلی به دوره فعالیتش در دولت ترامپ پایان دهد
دیدگاهتان را بنویسید